Với một đứa trẻ sinh ra ở phương Tây, trình tự học một ngoại ngữ mới của nó là: Nghe – Nói – Đọc – Viết.
Nhưng với một người sinh ra ở nước không nói tiếng Anh và học tiếng Anh như là ngôn ngữ thứ hai thì trình tự học sẽ là: PHÁT ÂM – NGHE – ĐỌC- NÓI- VIẾT
- Tại sao lại phải học phát âm trước? Đơn giản là vì phát âm tiếng Việt khác tiếng Anh nên không học thì không biết. Nó khác ở hai điểm căn bản: (1) Khẩu hình miệng và (2) Âm lực lấy từ bụng chứ không lấy từ má như tiếng Việt. Khi bạn chưa hiểu được sự khác nhau này và không có người giúp bạn luyện tập thì chắc chắn bạn nói sai hoài. Xem clip thứ hai sẽ giúp bạn hiểu tại sao.
Hiện có nhiều clip trên mạng cả người Việt Nam và người nước ngoài dạy cho bạn cách phát âm cơ bản. Nhưng mình thực lòng khuyên các bạn hãy tìm cho mình một người thầy giỏi để coach cho các bạn giai đoạn ban đầu này. Vì đây giống như xây móng, xây sai nhất định phải đập vỡ xây lại, rất nham nhở và khó khăn. Mình có coach khóa này, tên là Líu Lưỡi. Các bạn có thể đăng ký để được team mình coach. Sau khi được coach qua khóa này, các bạn có thể tự học vững vàng mà không bị sai nữa.
Peter là thầy dạy cho Hằng phát âm ở Úc. Hằng mất 2 năm để master kỹ năng này.
2. Tại sao phải học đọc?
Các bạn có nhớ mình đã mất bao nhiêu năm để học môn Tập đọc tiếng Việt? Từ lớp 1 đến lớp 5 đúng không? Mất 5 năm để có thể đọc tạm lưu loát. Lên lớp 6, những bạn học khá mới có khả năng xung phong phát biểu trước lớp, đó là học nói.
Khi học tiếng Việt là vậy. Tại sao lúc học tiếng Anh chúng ta lại bỏ qua bước tập đọc này và bay thẳng vào học nói, tức là bỏ qua giai đoạn tiểu học, lên thẳng trung học luôn? Như vậy là có vấn đề mà, đúng không? Đó là lý do chúng ta gặp khó khăn với việc học TA vì nôn nóng, gấp gáp và đốt cháy giai đoạn.
Luyện đọc tiếng Anh rất khó vì nó cần đọc nối, đọc giảm, âm cuối và trọng âm của từ, cụm và câu. Nó cần thời gian, muốn nhanh thì phải từ từ. Và một điều chắc chắn rằng: bạn không thể nói chuẩn và nói hay nếu bạn không đọc đúng.
3. Tiếp theo là giai đoạn học nghe
Một đứa trẻ khi sinh ra nó sẽ nghe trước, người lớn nói chuyện là chúng nó hóng tai lên nghe, mặt cười cười, đó là gia đoạn tích lũy về ngôn ngữ thông qua nghe. Sau đó đến 3-4 tuổi nó sẽ nói bập bẹ nói theo người lớn, 5-6 tuổi nó lại đi học viết, rồi mới đọc. Vậy trình tự học ngôn ngữ của một đứa trẻ là nghe-nói-đọc-viết.
Trong khi đó ở trường, học sinh lại được dạy theo trình tự ngược lại. Làm ngược lại với quy trình tự nhiên của việc học môn ngôn ngữ mới sẽ hạn chế khả năng học của bản thân rất nhiều. Khi xác định mình đi sai trình tự, phải dừng lại và khởi động lại từ đầu, không nên đi tiếp nữa. Vậy nên, phải bắt đầu từ việc học nghe.
Nhưng học nghe là khó nhất, đòi hỏi kiên trì nhất. Các bạn mình hay hỏi cách học AV. Mình góp ý với các bạn là phải học nghe trước, nghe kiên trì và liên tục trong vòng 6 tháng. Khi làm được như vậy, ngữ pháp, phát âm, ngữ điệu và từ vựng sẽ theo đó mà ngấm dần dần. Hơn 90% các bạn của mình không thể theo được phương pháp này trong tháng đầu tiên vì hiệu quả quá mơ hồ. Nhưng thực sự, đó là cách hiệu quả nhất, theo mình, để cải thiện tiếng Anh, sau khi áp dụng rất nhiều phương pháp khác nhau được chắt lọc từ các kinh nghiệm của người đi trước qua đọc sách, tham khảo ý kiến của bạn bè và google.
Vậy nghe như thế nào: Các bài trong phần Learning English của BBC hay VOA rất hữu ích, phát âm chậm rãi, chuẩn, các bài ngắn, có transcript. Thầy giáo chủ nhiệm ĐH giúp mình học AV bằng cách thầy chọn down một bài bất kỳ trên VOA, chỉ đưa cho mình file audio, không đưa transcript, nói mình về nghe rồi viết ra bằng tiếng Việt bài đó nói cái gì. Đó là bước đầu luyện cho mình tính kiên trì, nghe đi nghe lại một bài như cháo mà không chán. Nhưng khi ngủ thì nhớ tháo tai phone ra khỏi tai, nếu không sáng mai dậy sẽ đọa luôn. Ngoài ra trang TED.com có rất nhiều bài nói chuyện hay, là nguồn ý tưởng mới và phong phú cho bài viết và nói (highly recommended)
Trong quá trình luyện IELTS, mình sắm một cái mp3, down các bài trên VOA và BBC về để có giọng Anh và Mỹ lẫn lộn, tránh bị khớp khi vô thi. Down cả trăm bài như vậy, chèn rải rác là các bài hát tiếng Anh mình thích để làm cho mình khỏi chán khi nghe liên tục các bài text. Buổi sáng mở mắt ra là lật đật cắm tai phone vào tai rồi làm chi thì làm, đi học đạp xe đạp cũng cắm vào tai, rửa chén bát cũng cắm, đi WC cũng cắm nốt. Nói chung là mình hạn chế nói tiếng Việt, tranh thủ nghe tiếng Anh mọi lúc, mọi nơi. Làm liên tục 6 tháng như vậy, tiếng Anh của mình tiến bộ lên một bước rõ rệt, các kỹ năng khác theo đó cũng tiến bộ dần và tốc độ học nhanh hơn đáng kể.
Trước khi bắt đầu học tiếng Anh, mình đọc một số sách về phương pháp, điển hình là quyển “Em phải đến Harvard học Kinh tế” do bố mẹ của Lưu Diệc Đình viết. Phương pháp mà em ấy và mẹ áp dụng rất công phu, bài bản, bắt đầu từ lúc còn nhỏ. Mình cũng google phương pháp học tiếng Anh, kinh nghiệm luyện IELTS,….google ngồi đọc cả tuần, note lại những phương pháp hay và lần lượt áp dụng. Mình rút ra là nên bắt đầu học Anh văn bằng học nghe, đó là cách làm hiệu quả và khôn ngoan.
PHẦN 1: TẠI SAO MÌNH VIẾT
PHẦN 2: KỶ LUẬT BẢN THÂN LÀ CẦN THIẾT
PHẦN 3: PHẢI HỌC NGHE TRƯỚC
PHẦN 4: KHÔNG NÊN ĐI TẮT, ĐÓN ĐẦU
PHẦN 5: XÂY DỰNG VỐN TỪ VỰNG NHƯ THẾ NÀO?
PHẦN 6: VIẾT IELTS – NÊN ĐỨNG TRÊN HAI CHÂN
PHẦN 7: VIẾT NHIỀU SẼ TIẾN BỘ DẦN
PHẦN 8: TÍCH TIỂU THÀNH ĐẠI
PHẦN 9: HỌC PHÁT ÂM NHƯ THẾ NÀO?
PHẦN 10: HỌC TỪ VỰNG – NGHE- ĐỌC?
PHẦN 11: HỌC NGHE VÀ ĐỌC NHƯ THẾ NÀO?
PHẦN 12: HỌC VIẾT NHƯ THẾ NÀO ĐỂ CÓ HIỆU QUẢ?
PHẦN 13: HỌC NÓI NHƯ THẾ NÀO VÀ HỌC SÁCH GÌ?
PHẦN 14 – CÁC KỶ THUẬT NHỎ TRONG PHÒNG THI
Cheers
Hằng